اموزش بورس

بازیگران بازار آتی چه کسانی هستند؟

الف : سرمایه گذاران

ب : پوشش دهندگان ریسک ( Hedger )

ج : آربیتراژگران

سرمایه گذاران: سرمایه گذاران افرادی هستند که به منظور سرمایه گذاری اقدام به انعقاد قرارداد آتی می‌کنند و از تغییرات قیمت قرارداد آتی منتفع می‌شوند. مثلا شخصی با تصور اینکه مثلا قیمت برق هفته دیگر حتما رشد می‌نماید، اقدام به اتخاذ موقعیت خرید در بازار آتی برق می‌کند و آنگاه منتظر می ماند تا هفته دیگر. اگر قیمتها همان طور که او پیش بینی کرده بود رشد کند آنگاه او از این معامله سود خواهد برد ولی ا گر قیمت‌ها کاهش یابد او متضرر خواهد شد. حضور این افراد سبب نقدشوندگی و کارایی بیشتر بازار خواهد شد.و آموزش بورس ضروری است .

پوشش دهندگان ریسک ( Hedger ): اشخاص پوشش دهنده ریسک در معاملات آتی در واقع علاقمند به حذف ریسک نوسان قیمت از کالا بوده و یا تلاش می‌نمایند تاریسک نوسان قیمت را به حداقل برسانند. نقش هجینگ در واقع به گونه‌ای مانند عملکرد بیمه بوده تا از ضرر و زیان معامله گر آتی جلوگیری نماید.و ثبت نام بورس انجام دهند . 

بنابراین ماهیت معاملات آتی ایجاد فرصت‌های بیمه‌ای و امنیت اقتصادی در برابر نوسانات قیمت کالا برای طبقات تجار، تولیدکنندگان و نیز واسطه‌های تولیدی خواهد بود. پوشش ریسک به فرد معامله گر آتی، این امکان را می‌دهد تا قیمت و سپرده معاملات آتی خود را پیشاپیش برنامه‌ریزی نموده و از ضرر بالقوه پیش بینی نشده و یا رقابت سنگین دربازار معاملات رهایی یابد.

لذا یک معامله‌گر با عمل پوشش ریسک خود، موقعیت جدیدی در بازار معاملات آتی کسب نموده که می‌تواند برخلاف یا مساوی موقعیت و یا از نظر قیمت در بازار نقدی کالا باشد.

برای روشن شدن این مساله مثالی عددی را ارائه می دهیم: فرض کنید شرکت لوله سازی A طی قراردادی با یک شرکت گازی متعهد می گردد 2 ماه آینده 1000 تن لوله تولید نماید فرضا با قیمت هر کیلو 24000 ریال این شرکت لوله سازی برنامه ریزی می‌نماید که از ماه آینده تولید را شروع نماید و برای تولید این مقدار لوله به  1200 تن ورق فولادی نیاز دارد.

قیمت ورق فولادی در حال حاضر 14000  ریال است و شرکت لوله‌سازی با توجه به این قیمت اقدام به انعقاد قرارداد نموده است ولی اگر قیمت ورق فولادی در ماه آینده که شرکت لوله سازی A قصد خرید 1200 تن را دارد ناگهان 20000 ریال شود آنگاه این شرکت عملا از این قرارداد متضرر می‌گردد.

برای پوشش ریسک نوسانات قیمت ورق‌های فولادی، شرکت لوله‌سازی A ، وارد بازار آتی ورق‌های فولادی شده و موقعیت تعهد خرید 1200 تن (12 قرارداد 10 تنی آتی) ورق فولادی می‌گیرد، قیمت قرارداد آتی ورق باید عددی نزدیک به قیمت نقدی آن باشد مثلا 15000  ریال.و کد بورسی داشته باشند . 

آنگاه در ماه آینده قیمت قرارداد آتی فولاد 21000 ریال (چون قیمت نقدی آن 20000 ریال شده است) می شود. در این صورت شرکت A با بستن قرارداد آتی 6000 ریال در هر کیلو سود برده است ولی در بازار نقدی چون مجبور است 6000 ریال بیشتر از آن چیزی که برای ورق فولادی برآورد کرده بود بپردازد ضرر کرده است.

در این صورت سود و زیان بازار آتی و نقدی همدیگر را خنثی نموده و از متضرر شدن شرکت لوله سازی A ممانعت به عمل می آید.

قراردادهای اختیار معامله

به طور کلی می توان قراردادهای اختیار معامله را به دو دسته تقسیم کرد :

1 – اختیار خرید 

2 – اختیار فروش

یک اختیار خرید در واقع این حق (و نه الزام) را به دارنده‌ی آن می‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخص یا قبل از آن بخرد. به همین ترتیب یک اختیار فروش به دارنده‌ی آن این حق را می‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخصی و یا قبل از آن بفروشد.

قیمتی که در این قرارداد ذکر می شود قیمت توافقی یا قیمت اعمال و تاریخ ذکرشده در قرارداد را، اصطلاحا سررسید اختیار معامله گویند. 

اختیار خرید یا فروش هر کدام به دو حالت اروپایی و آمریکایی تقسیم می‌شود. قرارداد اختیار اروپایی فقط در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارد در حالی که قرارداد اختیار آمریکایی در هر زمانی قبل از تاریخ سررسید یا در تاریخ سررسید قابل اعمال است. لازم است بر این نکته تاکید کنیم که یک ورقه‌ی اختیار معامله به دارنده آن حق یا اختیار انجام کاری را می‌دهد نه اینکه او را ملزم به انجام کاری کند. این ویژگی وجه تمایز ورقه اختیار معامله از قراردادهای آتی است.

دارنده اختیار خرید امکان این انتخاب را دارد که دارایی پایه را با قیمت معین و در زمان معین در آینده بخرد یا خیر. ولی دارنده اختیار خرید باید هزینه اختیار معامله یا قیمت قرارداد اختیار را بپردازد.

در بازارهای اختیار معامله چهار نوع معامله گر وجود دارد :

1 – خریداران اختیار خرید

2 – فروشندگان اختیار خرید

3 – خریداران اختیار فروش

4 – فروشندگان اختیار فروش

نحوه پوشش ریسک

نحوه پوشش ریسک در قراردادهای اختیار معامله بسیار ساده است معامله‌گران می‌توانند با خرید قراردادهای اختیار خرید و فروش و پرداخت قیمت آن در برابر نوسانات قیمت دارایی پایه خود را بیمه نمایند.